japonia: co czytać?

Do korzystania (nie do kopiowania) oddaję bazę przekładów literatury japońskiej, która obejmuje literaturę współczesną oraz najnowszą. Kolejne listy to książki o Japonii podzielone tematycznie. 
Baza jest regularnie aktualizowana.

LITERATURA DAWNA I WSPÓŁCZESNA:

Proza:
Abe Kōbō, Kobieta z wydm, Kraków 2010.
Abe Kōbō, Schadzka, Warszawa 1995.
Abe Kōbō, Czwarta epoka, Warszawa 1995.
Abe Kōbō, Urwisko czasu, Warszawa 1998.
Abe Tomoji, Zimowa Kwatera, Warszawa 1973.
Akase Ryūgo, Milczenie bogów, Warszawa 1991.
Akutagawa Ryūnosuke, Kappy, Warszawa 1963.
Akutagawa Ryūnosuke, O duchach. Opowieści prawdziwe, Warszawa 1977.
Akutagawa Ryūnosuke, Życie pewnego szaleńca i inne opowiadania, Warszawa 1998.
Ariyoshi Sawako, Lata mroku, Warszawa 2013.
Ballada o Narayamie. Opowieście niesamowite z prozy japońskiej, Warszawa 1986.
Bajki japońskie, Kraków 1942.
Cień wschodzącego słońca. Opowiadania, Warszawa 1986.
Chrestomatia współczesnych opowiadań japońskich, Warszawa 2005.
Dazai Osamu, Zmierzch, Warszawa 2001.
Enchi Fumiko, Onnazaka. Droga kobiety, Warszawa 2013.
Endō Shūsaku Głęboka rzeka, Warszawa 1996.
Endō Shūsaku Kobieta, którą porzuciłem, Warszawa 1978.
Endō Shūsaku Milczenie, Warszawa 1971.
Endō Shūsaku Morze i trucizna, Warszawa 1974.
Endō Shūsaku Samuraj, Warszawa 1987.
Endō Shūsaku Szaleniec?, Warszawa 1976.
Hearn Lafcadio, Kimiko. Opowieść o miłości, Keiko Publisher 1994.
Hearn Lafcadio, Kwaidan – opowieści niezwykłe, Bydgoszcz 2007.
Hisako Matsubara, Szelest złotolitego brokatu, Warszawa 1982.
Ibuse Masuji, Czarny deszcz, Warszawa 1971.
Inoue Yasushi, Haori, Warszawa 1966.
Inoue Yasushi, Samurajskie chorągwie, Bydgoszcz 2005.
Kageyama Akiko, Ochiai Ryōkō, Modlitwy dzieci, Poznań 1989.
Kaikō Takashi, Japońska opera za trzy grosze, Warszawa 1973.
Kawabata Yasunari, Meijin - mistrz go, Bielsko-Biała 2004.
Kawabata Yasunari, Śpiące piękności. Tysiące żurawi, Warszawa 2002.
Kawabata Yasunari, Kraina śniegu, Warszawa 1964.
Kawabata Yasunari, Głos góry, Warszawa 1982.
Kiyohiro Miura, Nasz syn zostaje mnichem, Warszawa 2003.
Komatsu Sakyō, Zatonięcie Japonii, Warszawa 1989.
Kojiro Serisawa, Koniec Samuraja, Warszawa 1957.
Kurz zen. Mała antologia japońska, Wrocław 1992.
Mishima Yukio, Na uwięzi. Ballada o miłości, Warszawa 1972.
Mishima Yukio, Zimny płomień, Warszawa 2008.
Mishima Yukio, Złota pagoda, Warszawa 1997.
Nagatsuka Ryūji, Byłem Kamikaze, Łódź 1979.
Ōe Kenzaburo, Sprawa osobista, Warszawa 2005.
Noma Hiroshi, Stfera próżni, Warszawa 1957.
Ōe Kenzaburo, Zerwać pąki, zabić dzieci, Warszawa 2004.
Ōe Kenzaburo, Futbol ery Manen, Warszawa 1979.
Ōhara Tomie Nazywano ją En, Kraków 1984.
San’yūtei Enchō Dziwna historia o upiorach z latarnią w kształcie piwonii, Kraków 1980
Serisawa Kōjiro, Koniec samuraja, Warszawa 1957.
Shōhei Ōoka, Ognie polne, Warszawa 1959.
Sōseki Natsume, Panicz, Sosnowiec 2009.
Sōseki Natsume, Jestem kotem, Sosnowiec 2006.
Sōseki Natsume, Sedno rzeczy, Warszawa 1973.
Tanizaki Jun’ijiro, Dziennik szalonego starca, Warszawa 1972.
Tanizaki Jun’ijiro, Dwie opowieści o miłości okrutnej, Warszawa 1971.
Tanizaki Jun’ijiro, Tajemna historia pana Musashiego, Warszawa 1996.
Tydzień świętego mozołu. Opowiadania japońskie 1945-1975, Warszawa 1986.
Ueda Akinari, Po deszczu przy księżycu, Wrocław 1968.

Dramat:
Bohorodycz Beata , Żeromska Estera , Mishima Yukio (1925-1970). Mała antologia dramatu japońskiego, Warszawa 2008.
Moi bitelsi. Wybór dramatów japońskich, Warszawa 1998.

Poezja:
13 pieśni o sake, Warszawa 2005.   
Haiku, Warszawa 1983.
Kotański Wiesław, Dziesięć tysięcy liści, Warszawa 2012.
Samurajskie wersety, Warszawa 2005.
Wiśnie rozkwitłe pośród zim. Antologia współczesnej poezji japońskiej, Tokio 1992.

LITERATURA NAJNOWSZA:

Goda Aya, Tao. Tułaczka wyjętych spod prawa uciekinierów po Chinach,Warszawa 2011.
Hideyuki Niki, Mistrz Pu Pu, Warszawa 2008.
Iwasaki Mineko, Gejsza z Gion, Warszawa 2006.
Kanehara Hitomi, Języki i kolczyki, Warszawa 2007.
Kawakami Hiromi, Manazuru, Kraków 2011.
Kawakami Hiromi, Nadepnęłam na węża, Kraków 2010.
Kawakami Hiromi, Pan Nakano i kobiety, Kraków 2012.
Kawakami Hiromi, Sensei i miłość, Warszawa 2013.
Kimura Rei, Motyl na wietrze, Warszawa 2009.
Murakami Haruki, 108Q (tom I), Warszawa 2010.
Murakami Haruki 108Q (tom II), Warszawa 2011.
Murakami Haruki, 1Q84 (tom III), Warszawa 2011.
Murakami Haruki, Bezbarwny Tsukuru Tazaki i jego rok pielgrzymki, Warszawa 2013.
Murakami Haruki, Kafka nad morzem, Warszawa 2007.
Murakami Haruki Koniec świata, Warszawa 1998.
Murakami Haruki Kronika ptaka nakręcacza, Warszawa 2004.
Murakami Haruki Na południe od granicy, na zachód od słońca, Warszawa 2003.
Murakami Haruki, Norwegian Wood, Warszawa 2006.
Murakami Haruki, O czym mówię, kiedy mówię o bieganiu, Warszawa 2010.
Murakami Haruki, Po zmierzchu, Warszawa 2007.
Murakami Haruki Przygoda z owcą, Warszawa 1995.
Murakami Haruki, Słuchaj pieśni wiatru. Flipper roku 1973, Warszawa 2014.
Murakami Haruki Sputnik Sweetheart, Warszawa 2003.
Murakami Haruki, Ślepa wierzba i śpiąca kobieta, Warszawa 2008.
Murakami Haruki Tańcz, tańcz, tańcz, Warszawa 2005. 
Murakami Haruki, Tony Takitani, Warszawa 2008.
Murakami Haruki, Wszystkie boże dzieci tańczą, Warszawa 2006.
Murakami Haruki, Zniknięcie słonia, Warszawa 2012.
Murakami Hiroko, Kawai Noa, Uczta weselna w Kanie, Poznań 1990. 
Murakami Ryū, Dzieci ze schowka, Warszawa 2009.
Nagai Takashi, Listy do dzieci, Warszawa 2010.
Natsuo Kirino, Groteska, Katowice 2008.
Natsuo Kirino, Ostateczne wyjście, Katowice 2005.
Natsuo Kirino, Prawdziwy świat, Katowice 2010.
Natsuo Kirino, Wyspa Tokio, Katowice 2012.
Ōgawa Yōko, Miłość na marginesie, Warszawa 2011.
Ōgawa Yōko, Muzeum ciszy, Warszawa 2012.
Ozaki Yei T., Kochankowie dawnej Japonii, Bydgoszcz 2014. 
Saijō Naka, Konparuya Gomez - powrót do Edo, Warszawa 2007.
Sakamoto Miki, W cieniu kwitnących wiśni, Warszawa 2012. 
Sakurai Ami, Koniec niewinności,  Poznań 2006.
Suzuki Kōji, Ring, Warszawa 2004.
Tawada Yōko, Fruwająca dusza, Kraków 2009. 
Watanabe Jun'ichi, Za kwietnymi polami, Warszawa 2009.
Yamada Eimi, Oczy mojego kochanka, Warszawa 2013.
Yamada Taichi, Obcy, Warszawa 2007.
Yamada Taichi, W pogoni za dalekim głosem, 2008.
Yoshimoto Banana, Kuchnia, Warszawa 2004.
Yoshimoto Banana, Tsugumi,Warszawa 2005.
Yoshimura Akira Zagłada, Warszawa 2000.
Yoshimura Akira Pancernik Musashi, Gdańsk 2002.
Zielińska-Eliott Anna, Haruki Murakami i jego Tokio. Przewodnik nie tylko literacki, Warszawa 2012.


LITERATUROZNAWSTWO I JĘZYKOZNAWSTWO:

Benneville James S., Yotsuya Kaidan. Opowieść o duchu Yotsui, Bydgoszcz 2014.
Dziesięć wieków Genji Monogatarii w kulturze Japonii, pod. red. Iwony Kordzińskiej-Nawrockiej, Warszawa 2010.
Huszcza Romuald, Honoryfikatywność. Gramatyka, Pragmatyka, Typologia, Warszawa 2006.
Jabłoński Arkadiusz, Honoryfikatywność japońska, Kraków 2012.
Kaligrafia japońska. Trzy traktaty o drodze pisma, przeł. Anna Zalewska, Kraków 2014.
Kubiak Ho-Chi Beata, Mishima Yukio. Estetyka klasyczna w prozie i dramacie 1941-1960, Kraków 2004.
Melanowicz Mikołaj, Formy w literaturze japońskiej, Kraków 2003.
Melanowicz Mikołaj, Japońskie narracje. Studia o pisarzach współczesnych, Kraków 2004.
Melanowicz Mikołaj, Literatura japońska, Warszawa 2011.
Melanowicz Mikołaj, Literatura japońska, t. I-III, Warszawa 1994.
Olszewski Krzysztof, Ki no Tsurayuki a poszukiwanie tożsamości kulturowej w literaturze japońskiej X wieku, Kraków 2003.
Pietrow Jarosław Andrzej, Kategoryzacja kwantytywna w języku japońskim, Kraków 2012. 
Rubin Jay, Haruki Murakami i muzyka słów, Warszawa 2008.
Sonnenberg Katarzyna, Opowiadanie siebie. Autobiografizm Higuchi Ichiyo, Kraków 2014.
Szelba-Morinaga Karolina, Tajemna głębia (yugen) w japońskiej poezji, Warszawa 2012.
Strzelczyk Jerzy, Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach, t. I, Warszawa 2007.
Strzelczyk Jerzy, Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach, t. II, Warszawa 2009.
Szebla-Morinaga Karolina, Tajemna głębia (yugen) w japońskiej poezji twórczości Fujiwary Shunzeia i jej związki z buddyzmem, Warszawa 2011.
Tatarczuk Marcin, Kaidan. Japońskie opowieści niesamowite okresu Edo, Warszawa 2011.
Witkowska Ewa, Komiks japoński w Polsce. Historia i kontrowersje, Toruń 2012.
Wojciechowski Bartosz T., Dekodowanie ki. Językowa wizja świata wewnętrznego człowieka w japońszczyźnie, Kraków 2014. 
Wojciechowski Bartosz T., Nadawca i adresat w języku japoński, Kraków 2011.
Żuławska-Umeda Agnieszka, Poetyka szkoły Matsuo Basho (lata 1684-1694), Warszawa 2007.

TEATR I FILM:

Bobrowski Michał, Akira Kurosawa. Artysta pogranicza, Kraków 2013.
Gonerski Krzysztof, Strach ma skośne oczy. Azjatyckie kino grozy, Warszawa 2010.
Janicki Stanisław, Film japoński, Warszawa 1982.
Kino japońskie, Rybnik-Warszawa 1989.
Kubiak Ho-Chi Beata, Tragizm w japońskim teatrze lalkowym bunraku, Warszawa 2011.
Lisiecki Marcin, Zaremba-Penk Joanna, Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze, Toruń 2012.
Loska Krzysztof, Adaptacje literatury japońskiej, Kraków 2013.
Loska Krzysztof, Nowy film japoński, Warszawa 2013.
Melanowicz Mikołaj, Japoński dramat telewizyjny, Warszawa 2009.
Ohno Kazuo, Ohno Yoshito, Świat butoh Kazuo Ohno, Warszawa 2014.

Osiński Zbigniew, Polskie kontakty teatralne z orientem XX wieku. Kronika, Gdańsk 2008.
Osiński Zbigniew, Polskie kontakty teatralne z orientem XX wieku. Studia, Gdańsk 2008.
Pastuszak Katarzyna Julia, Ankoku buto Hijikaty Tatsumiego teatr ciała w kryzysie, Kraków 2014.
Pierzchała Aneta, Film japoński a kultura europejska. Obcość przezwyciężona?, Kraków 2006. 
Rodowicz Jadwiga, Pięć wcieleń kobiety w teatrze no, Warszawa 1993.
Sharp Jasper, Za różową kurtyną. Historia japońskiego kina erotycznego, Warszawa-Kraków 2011.
Suzuki Tadashi, Czym jest teatr?, Wrocław 2012.
Wolska-Lenarczyk Joanna, Epifania pustki. Wizja pięknej śmierci w Hojo no umi Yukio Mishimy 1925-1970, Kraków 2014.
Zaremba-Penk Joanna, Człowieczeństwo bez granic. Wymiary kultury w twórczości Akiry Kurosawy, Bygodszcz 2015.

Żeromska Estera, Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy, t. I i II, Warszawa 2010. 
Żeromska Estera , Maska na japońskiej scenie. Od pradziejów do powstania teatru nō, Warszawa 2003.
Żeromska Estera , Teatr japoński. Powrót do przeszłości, Warszawa 1996.

SHINTOIZM I MITOLOGIA:

Arutjunow S., Swietłow G., Starzy i nowi bogowie Japonii, Warszawa 1973.
Chamberlain Basil Hall, Mity Anjów, Toruń 2010.
Demusiak Katarzyna, Mitologie świata. Ludy starożytnej Japonii, Warszawa 2008.
Iwicka Renata, Japońska księga duchów i demonów. Zbiór historii dawnych i obecnych Konjaku monogatari, Toruń 2013.
Kotański Wiesław, Opowieści o pierwszych władcach japońskich, Warszawa 1990.
Kotański Wiesław, W kręgu shintoizmu, t. I i II, Warszawa 1995.
Kotański Wiesław, Zarys dziejów religii w Japonii, Warszawa 1963.
Kozyra Agnieszka, Mitologia japońska, Bielsko-Biała, Warszawa 2011.
Majewicz Alfred F., Dzieje i legendy Ajnów, Warszawa 1983.
Michalska Marta, Wierzenia, legenda, mit - symbolika japońskich netsuke, Warszawa 2008.
Morris Ivan, Świat księcia promienistego, Warszawa 1973.
Tomaszewska-Bolałek Magdalena, Zwierzęta zodiaku w kulturze Japonii, Warszawa 2007.
Tubielewicz Jolanta, Od mitu do historii. Wykłady o Japonii, Warszawa 2006.
Tubielewicz Jolanta, Mitologia Japonii, Warszawa 1986.

FILOZOFIA I BUDDYZM:

Blocker H.Gene, Starling Christopher L., Filozofia japońska, Kraków 2008.
Gethin Rupert, Podstawy buddyzmu, Kraków 2010.
Kaisen, Podróż w pustce, Kraków 2008.
Kaisen,Trylogia mistrzów Zen, Katowice 2011.
Kaisen, Umieć umierać w spokoju, Katowice 2011.
Kanert Maciej, Buddyzm japoński: Jego polityczne i społeczne implikacje w okresie (538-645), Warszawa2005.
Kigen Dogen, Reguły zgromadzenia mnichów buddyjskich, Warszawa 2007.
Kozyra Agnieszka, Estetyka Zen, Warszawa 2008.
Kozyra Agnieszka, Filozofia nicości Nishidy Kitaro, Warszawa 2007.
Kozyra Agnieszka, Filozofia Zen, Warszawa 2012.
Krawczyk Jolanta Katarzyna, Shugendō droga górskiej ascezy, Warszawa 2006.
Odkrywanie Dharmy, pod red. Krzysztofa Kosiora, Lublin 1993.
Suzuki Teitaro Daisetz, Wprowadzenie do Buddyzmu Zen, Kraków 2009.
Suzuki Teitaro Daisetz, Przestrzeń Zen, Kraków 2004.
Victoria Brian, Zen na wojnie, Kraków 2005.
Zotz Volker, Historia filozofii buddyjskiej, Kraków 2007.

GEOGRAFIA, EKONOMIA, POLITYKA, PRAWO:


Bernardyn Piotr, Słońce jeszcze nie wzeszło. Tsunami. Fukushima, Gliwice 2014.
Bilski Henryk, Japonia. Walka o odzyskanie silnej pozycji gospodarczej i finansowej, Warszawa 2002.
Bossak Jan, Japonia. Strategia rozwoju w punkcie zwrotnym, Warszawa 1990.
Derenicz Michał, Japonia. Nippon, Warszawa 1977.
Gawron Witold, Japoński system kształcenia, Warszawa 1970.
Grabowiecki Jerzy, Japonia. Powojenna dynamika i równowaga gospodarcza, Warszawa 2000.
Guillain Robert, Japonia. Trzecie mocarstwo, Warszawa 1972.
Góralski Władysław, Japonia w globalnej polityce Stanów Zjednoczonych u progu lat osiemdziesiątych, Warszawa 1984.
Hołyst Brunon, Japonia. Przestępczość na marginesie cywilizacji, Warszawa 1994.
Imai Masaaki, Gemba kaizen. Zdroworozsądkowe, niskokosztowe podejście do zarządzania, Warszawa 2006.
Imai Masaaki, Kaizen. Klucz do konkurencyjnego sukcesu Japonii,Warszawa 2007.
Izydorczyk Jacek, Hanzai znaczy przestępstwo, Warszawa 2008.
Japonia dzisiaj, Tokio 1971.
Japonia na początku XXI wieku. Polityka, gospodarka, społeczeństwo i stosunki z Polską, pod red. Krzysztofa Gawlikowskiego, Małgorzaty Ławacz, Toruń 2008.
Karolczak Krzysztof, Kokkai - parlament Japonii, Warszawa 1995.
Karolczak Krzysztof, System konstytucyjny Japonii, Warszawa 1999.
Kaufman Stephen F., Strategia w walce, biznesie i życiu codziennym. Nauki największego samuraja Japonii, Warszawa 2006. 
Lobman Jerzy, Japonia na rozstajach, Warszawa 1966.
Majewski Jan, Rynki finansowe a nadzór nad korporacją w Japonii, Warszawa 2007.
Meandry japońskiej polityki, pod red. Joanny Marszałek-Kawy, Toruń 2008.
Młodawska Jolanta, Japonia. Państwo a sektor prywatny, Łódź 1999.
Mydel Rajmund, Japonia, Warszawa 1983.
Mydel Rajmund, Kioto. Japońskie miasto historyczne. Zróżnicowanie demograficznej, funkcjonalnej i społeczno-ekonomicznej przestrzeni, Kraków 2002.
Nison Steve, Świece i inne japońskie techniki analizowania wykresów, Warszawa 2012.
Niesiołowski Michał, Japonia. Źródła i kierunki rozwoju, Warszawa 1974.
Pałasz-Rutkowska Ewa, Romer Andrzej T., Historia stosunków polsko-japońskich 1904-1945, Warszawa 2009.
Pasierbiak Paweł, Biuletyn Europejski 2008. Miejsce Unii Europejskiej w zagranicznej ekspansji gospodarczej Japonii, Lublin 2009. 
Samaryna Hanna, Deflacja w Japonii, Warszawa 2011.
Suzuki Teruji, Karaś Tomasz, Prawo japońskie, Warszawa 2008.
Tarnowski Arkadiusz, Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne, Warszawa 2009.
Tomczak Franciszek, Japonia. Wieś - rolnictwo - agrobiznes, Warszawa 1997.
Wasilewski Lesław, Japońskie techniki zarządzania, Warszawa 1992.
Wilanowski Stefan, Japonia. Społeczeństwo, ekonomia, polityka, Warszawa 1974.
Winkelhoferowie Jan i Vlasta, Japonia, Warszawa 1970.
Wowczuk Włodzimierz, Japonia. Nihon, Warszawa 1978.
Wowczuk Włodzimierz, Nowe oblicze starej tradycji. Chiny - Japonia, Białystok 2003.
Ząbkowicz Anna, Instytucje i wzrost gospodarki Japonii, Kraków 2006.

HISTORIA I ARCHEOLOGIA, POLITYKA:

Andersen Curtius, Krótka historia Japonii, Warszawa 2009.
Drea Edward J., Cesarska armia Japonii 1853-1945, Kraków 2013 
Dziak Waldemar Jan, Citko Małgorzata, Obywatele Japonii w niewoli północnokoreańskiej, Warszawa 2009.
Felton Mark, Rzeź na morzu. Zbrodnie Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii, Zakrzewo 2009.
Guillain Robert, Od Pearl Harbour do Hiroshimy, Warszawa 1983.
Gordon Andrew, Nowożytna historia Japonii, Warszawa 2010.
Hall John W., Japonia. Od czasów najdawniejszych do dzisiaj, Warszawa 1979.
Henshall Keneth G., Historia Japonii, Kraków 2011.
Japonia okresu Meiji. Od tradycji ku nowoczesności, pod red. Beaty Kubiak Ho-Chi, Warszawa 2006.
Japonia. Historia a współczesność, pod red. Joanny Marszałek-Kawy, Toruń 2008.
Jofan Natalie, Dawna kultura Japonii, Warszawa 197
Kanert Maciej, Starożytna Japonia, Kraków 2006.
Keene Doland, Narodziny japońskich tradycji. Yoshimasa i Srebrny Pawilon, Kraków 2013.
Łuczko Mirosław, Ito Hirobumi i Yamagata Aritomo. Czołowi politycy Japonii okresu Meiji (1868-1912), Warszawa 2006.
Margolin Jean-Louis, Japonia 1937-1945. Wojna Armii Cesarza, Warszawa 2009.
Niedbalska-Asano Patrycja, Suzuki Kantarō a zakończenie wojny w Azji i na Pacyfiku, Warszawa 2005.
Pałasz Rutkowska Ewa, Cesarz Meiji (1852-1912). Wizerunek władcy w modernizowanej Japonii w setną rocznicę śmierci cesarza, Warszawa 2012.
Pałasz-Rutkowska Ewa, Polityka Japonii wobec Polski 1918-1941, Warszawa 1998. 
Pałasz-Rutkowska Ewa, Starecka Katarzyna, Japonia, Warszawa 2004
Polska i Japonia w 50. rocznicę wznowienia stosunków oficjalnych, Warszawa 2009.  
Schom Alan, Japoński blitzkrieg na Pacyfiku 1941-1943. Strategia, taktyka, dyplomacja od Pearl Harbour do Guadalcanal, Warszawa 2012.
Sobolewski Leszek, Indochiny Francuskie w polityce Japonii w latach 1940-1945, Warszawa 2011.
Totman Conrad, Historia Japonii, Kraków 2009.
Trojnar Ewa, Japonia a monarchie Zatoki Perskiej, Kraków 2009.
Tubielewicz Jolanta, Historia Japonii, Wrocław 1984.
Tubielewicz Jolanta, Wielkie odkrycia i zagadki japońskiej archeologii, Warszawa 1996.
Turnbull Stephen, Mongolska inwazja na Japonię 1274 i 1281 r., Warszawa 2012.
Wowczuk Włodzimierz, Wyzwanie oświeconych samurajów, Warszawa 1973.
Zischka Anton, Japonia, Warszawa 1936.
Żakowski Karol, Wewnątrzpartyjne uwarunkowania japońskie partii liberalno-demokratycznej wobec Chin w latach 1955-2006, Łódź 2012.

KULTURA, ANTROPOLOGIA, REPORTAŻ:

Adelstein Jake, Zemsta yakuzy. Mroczne kulisy japońskiego półświatka, Warszawa 2014.
Barańska Dorota, Brak absolutu. Pojęcia dobra i zła w japońskiej popkulturze, Wrocław 2014.
Barthes Roland, Imperium znaków, Warszawa 2004.
Bator Joanna, Japoński wachlarz, Warszawa 2004.
Bator Joanna, Japoński wachlarz. Powroty, Warszawa 2011.
Bator Joanna, Rekin w parku Yoyogi, Warszawa 2014.
Benedict Ruth, Miecz i chryzantema. Wzory kultury japońskiej, Warszawa 2003.
Booth Michael, Sushi i cała reszta, Warszawa 2013.
Frederic Luis, Życie codzienne w Japonii u progu nowoczesności. 1868-1912, Warszawa 1988.
Japonia w oczach Polaków. Państwo - społeczeństwo - kultura, pod red.Józefa Włodarskiego, Gdańsk 2008.
Hilská Vlasta, Dzieje i kultura narodu japońskiego. Krótki zarys, Warszawa 1957.
Jasny Jadwiga, Japonia jaka jest, Warszawa 2006.
Kerr Alex, Psy i demony. Ciemne strony Japonii, Kraków 2008.
Kordzińska-Nawrocka Iwona, Japońska miłość dworska, Warszawa 2005.
Korusiewicz Maria, Cień wiśni. Natura w kulturze japońskiej: Doi, Saito, Kagawa-Fox, Wrocław 2014.
Kostowska-Watanabe Elżbieta, Zmiany społeczne w Japonii XIX i XX wieku, Wrocław 2012.
Leszczyński Leszek, Japonia. Kontynuacje i negacje, Lublin 1994.
Levi-Strauss Claude, Druga strona księżyca. Pisma o Japonii, Kraków 2013.
Longstreet Stephen i Ethel, Yoshiwara. Miasto zmysłów, Bydgoszcz 2008.
Loreau Dominique, Sztuka planowania,  Warszawa 2011.
Loreau Dominique, Sztuka prostoty,  Warszawa 2011.
Loreau Dominique, Sztuka umiaru, Warszawa 2011.
Munhak Kim, Koreańczycy. Chińczycy. Japończycy, Warszawa 2010.
Newelska Marta, Piękni, młodzi, kosztowni. Męskie praktyki homoseksualne okresu Edo 1600-1868, Warszawa 2011.
Niekrasz Lech Z., Chopin gra w duszy japońskiej, Warszawa 2010.
Nowak Wojciech, Japonia na co dzień,  Katowice 1997.
Odkrywając Japonię, pod red. Adrianny Wosińskiej, Bydgoszcz 2014. 
Pinguet Maurice, Śmierć z wyboru w Japonii, Kraków 2007.
Rokimi-Marszewska Joanna, Japońska wyspa Ikema. Środowisko i język, Kraków 2010.
Rutkowska Iga, W Kawagoe. Antropolog wobec życia codziennego Japończyków, Warszawa 2006.
Siuda Piotr, Koralewska Anna, Japonizacja. Anime i jego polscy fani, Gdańsk 2014.
Tomański Rafał, Tatami kontra krzesła. O Japończykach i Japonii, Warszawa 2011.
Tomaszewska-Bolałek Magdalena, Japońskie słodycze, Warszawa 2013.
Tomaszewska-Bolałek Magdalena, Tradycje kulinarne Japonii, Warszawa 2006.
Tubielewicz Jolanta, Japonia zmienna czy niezmienna?, Warszawa 1998.
Tubielewicz Jolanta, Kultura Japonii. Słownik, Warszawa 1996.
Wesołowska Marta, Gagaku. Dzieje i symbolika japońskiej muzyki dworskiej,Warszawa 2012.
Wielkie kultury świata. Islam, Chiny, Japonia, kultura andyjska, Warszawa 1998.
Wielichowska Sara, Ewolucja wizerunku męskiego homoseksualizmu w Japonii
W kulturze, literaturze i tekstach prawnych od okresu Edo do czasów współczesnych
, Bydgoszcz 2013.

Winkler Wiesław, Katana i karabela, Bydgoszcz 2010.
W kręgu tradycji dworu Heian, Warszawa  2008.
Wosińska Adrianna, Inspirująca i inspirowana. Popkultura japońska, Toruń 2011.
Wosińska Adrianna, Japoński soft power. Wpływy Japonii na kulturę zachodnią, Toruń 2010.
Varley Paul, Kultura Japonii, Kraków 2006.
Zarys historii kultury japońskiej, Tokio 1987.

DZIENNIKI, WSPOMNIENIA, PODRÓŻNICZE:

Banach Ela i Andrzej, Cztery tygodnie w Japonii, Warszawa 1973.
Bouvier Nicolas, Kronika japońska. Pustka i pełnia, Warszawa 2014.
Budrewicz Olgierd, Tokijskie ABC, Warszawa 1970.
Dworczyk Wojciech, Spacer wśród kwitnących wiśni, Warszawa 1966.
Ferguson Will, W drodze na Hokkaido. Autostopem przez Kraj Kwitnącej Wiśni, Wrocław 2011.
Gall Wanda, Japonia kraj kontrastów, Warszawa 1961.
Hyodo Nagao, Mosty przyjaźni. Polska dusza i japońskie serce, Płock 2007.
Hokkaido. Japonia bez gejsz i samurajów, pod red. Piotra Węgrzynowicza, Olsztyn 2006.
Ikeda Anna, Życie jak w Tochigi. Na japońskiej prowincji, Warszawa 2012.
Juszuński Grzegorz, Japonia bez kimona, Warszawa 1958.
Kamler Ewa, Japonia daleka czy bliska..., Warszawa 1988.
Kobayashi Yōko, Fritz Martin, Księżniczka Masako - uwięziony motyl, Warszawa 2006.
Kraśko Piotr, Świat według reportera: Japonia, Warszawa 2011.
Kutka Karol, Moje podróże. Japonia, Warszawa 1990.
Milewski Piotr, Dzienniki japońskie. Zapiski z roku Królika i roku Konia, Warszawa 2015.

Musiałowski Paweł, Japonia oczami fana, Gdańsk 2013.
Ossendowski Antoni F., Szkarłatny kwiat kamelii, Łomianki 2011.
Róg-Świostek Mieczysław, Moje spotkanie z Japonią,  Warszawa 1976.
Rubach Kuczewska, Życie po japońsku, Warszawa 1985.
Rubach-Kuczewska Janina, Kubicki Wojciech, Podróże po Tokio. Tajga, tajga, tajga, Warszawa 1984.
Saga Junichi, Japonia. Wspomnienia z czasów jedwabiu i słomy. Portret miasteczka, Warszawa 2004.
Sar Adam, Japonia - kuchnia, bogowie, tajfuny, Miników 1981.
Schmidt Krzysztof, Nakanishi Nozomi, Iriomote - wyspa dzikich kotów, Warszawa 2008.
Szwagierszczak Edward, W japońskim kalejdoskopie,
Sieroszewski Wacław, Miłość i śmierć w Japonii,Bydgoszcz 2007.
Świat z papieru i stali  - okruchy Japonii, pod. red. Martyny Taniguchi i Aleksandry Watanuki, t. 1, Warszawa 2011.
Świątek Anna, Japonia w sześciu smakach, Pelplin 2012.
Wulf Annaliesie, Sayonara Wagu, czyli Tadashi jedzie do Tokio, Warszawa 1973.

BIOGRAFICZNE:

Agawa Hiroyuki, Yamamoto, Gdańsk 2005.
Hills Ben, Księżna Masako. Zakładniczka chryzantemowego tronu, Katowice 2008.
Iskenderow Achmed, Toyotomi Hideyoshi, Warszawa 1990.
Kołodziejski Michał, Takahashi Korekiyo a gospodarka międzywojennej Japonii, Warszawa 2004.
Królak Halina, Tsuda Ume (1864-1929). Prekursorka żeńskiego szkolnictwa wyższego w Japonii, Warszawa 2003.
Melanowicz Mikołaj, Tanizaki. Japoński most słów, Warszawa 1994.
Mendyk Jacek, Wielcy wojownicy Japonii. Toyotomi Hideyoshi 157-1598, Warszawa 2009.
Merklejn Iwona, Brat Zeno-Żebrowski. Polski misjonarz w japońskich mediach, Warszawa 2006. 
Ohnuki-Tierney Emiko, Dzienniki Kamikadze, Warszawa 2007.
Tendo Shōko, Księżyc yakuzy. Wyznania córki gangstera, Warszawa 2009. 
Sugimoto Etsu Inagi, Córka samuraja, Bydgoszcz 2006.

SZTUKA, ESTETYKA, ARCHITEKTURA:

Albertowa Zofia, O sztuce Japonii, Warszawa 1983.
Barucki Tadeusz, Architektura Japonii, Warszawa 1988.
Bieniasz Michał, Miniaturowa rzeźba erotyczna shunga netsuke, Warszawa 2008.
Bojda Joanna, Obrazy kobiet na fotografiach współczesnych artystek japońskich, Bydgoszcz 2014.

Covello Vincent T., Yoshimura Yoji, Japońska sztuka odnajdywania piękna w kamieniu. 
Gorlich Aleksandra, Dramat zastygły w drzeworycie. Historia o czterdziestu siedmiu roninach w serii drzeworytów Hiroshige, Warszawa 2009.
Grabowska Anna, Fotografia w plakacie japońskim z kolejkcji Muzeum Narodowego w Poznaniu, Poznań 2002.
Furuyama Masao , Tadao Ando, Kolonia 2008.
Hiroshige. Sto słynnych widoków Edo, Kolonia 2010.
Ihara Saikaku, Obowiązki wojownika, Warszawa 2006.
Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice polskich modernistów, Kielce-Kraków 1981.
Japonia-Polska coraz bliżej siebie. Wystawa ze zbiorów Biblioteki Narodowej, Muzeum 
Kiyoshi Awazu. Artysta i projektant, Kraków 2006.
Manggha Olgi Boznańskiej. Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie Olgi Boznańskiej, Kraków 2006.
Narodowego i Ambasady Japonii w Warszawie. Biblioteka Narodowa wrzesień-grudzień 2002, Warszawa 2002. 
Joshian Conder, Kwiaty Japonii. Sztuka kompozycji kwiatowych, Kraków 2007.
Kluczewska-Wójcik Agnieszka, Malinowski Jerzy, Sztuka Japonii. Studia, Warszawa 2009.
Kluczewska-Wójcik Agnieszka, Malinowski Jerzy, Art of Japan, Japanism and Polish-Japanese Art Relations, Warszawa 2013.
Kosa Zoltan, Kenzo Tange, Warszawa 1977.
Koyama-Richard Brigitte, Manga. 1000 lat historii, Warszawa 2008.
Kotański Wiesław, Sztuka Japonii, Warszawa 1974.
Kubiak Ho-Chi Beata, Estetyka japońska, Kraków 2009.
Malinowski Jerzy, Sztuka Dalekiego Wschodu. Studia, Warszawa 2008.
Menegazzo Rosella, Japonia. Leksykon cywilizacje, Warszawa 2008.
Mojorowski Marek, Ogród japoński po polsku, Warszawa 2007.
Morena Francesco, Eros w kimonie. Świat niezwykłych rozkoszy, Warszawa 2011.
Paczulska Katarzyna, Samuraje, kobiety i aktorzy. Drzeworyty japońskie UKIYO-E w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, Toruń 2007.
Pierwiastek boski. Niezwykłość i wprawa, czyli dawna sztuka Japonii, Wrocław 1998.
Sakuteiki, czyli Zapiski o zakładaniu ogrodów, Kraków 2013.
Sato Tomoko, Sztuka japońska, Warszawa 2010.
Schlombs Adele, Hiroshige, Kolonia 2008.
Screech Timon, Erotyczne obrazy japońskie, Kraków 2006.
Socha Henryk, Japonia. Leksykon konesera, Warszawa 2010.
Socha Henryk, Japońskie noże, Warszawa 2006.
Sztuka japońska w zbiorach polskich, Warszawa 1988. 
Sztuka suiseki i jej zastosowanie w sztuce bonsai, Kraków 2004.
Ukiyo-e. Dawny Drzeworyt Japoński ze Zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.
Kolekcja Feliksa Jasieńskiego
, Kraków 1988.

Tubielewicz Jolanta, Nara i Kioto, Warszawa 1983.
Wielowiejski Zygmunt, Japonia na starej fotografii. Narodziny i rozwój fotografii w Japonii w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2005.
Wilkoszewska Krystyna, Estetyka japońska. Słowa i obrazy. Antologia, Kraków 2005.
Wilkoszewska Krystyna, Estetyka japońska. Estetyka życia i piękno umierania. Antologia, Kraków 2005.
Wilkoszewska Krystyna, Estetyka japońska. Wymiary przestrzeni. Antologia, 2008.
Wilkoszewska Krystyna, Estetyka czterech żywiołów. Ziemia, Woda, Ogień, Powietrze, Kraków 2002. 
Wołodźko Małgorzata, Ogrody w kulturze dawnej Japonii, Toruń 2014. 
Współczesna rycina japońska, b. m., b. r.

SAMURAJE I BROŃ, WOJOWNICY:



Chozan Issai, Budo. Wykłady Tengu, Bydgoszcz 2013.
De Menté Boyé, Samuraje a współczesny biznes, Warszawa 2006.
Richard Fuller , Georgy Ron, Wojskowe miecze japońskie, Bydgoszcz 2008.
Herrigel Eugen, Zen w sztuce łucznictwa, Bydgoszcz 2007.
Ikegami Eiko., Poskromienie samurajów, Kraków 2011.
Inami Hakusui, Miecz samurajski, Bydgoszcz 2009.
Japońska broń biała, Bydgoszcz  2009.
Kozyra Agnieszka, Samurajskie chrześcijaństwo. W poszukiwaniu tożsamości japońskiego chrześcijanina, Warszawa 1995.
Kokichi Katsu, Spowiedź samuraja, Bydgoszcz 2010.
Lung Haha, Dziewięć świątyń śmierci Ninja. Sekrety walki, Warszawa 2009.
Mitford A. B., Harakiri, Bydgoszcz 2009.
Mitsuo Kure, Samuraje. Uzbrojenie, ekwipunek, ubiór, Warszawa 2008.
Miyamoto Musahi, Gorin-no sho. Księga Pięciu Kręgów, Bydgoszcz 2010.
Miyamoto Musahi, Thomas Cleary, Księga pięciu kręgów, Gliwice 2006.
Mol Serge, Broń dawnej Japonii, Bydgoszcz 2004.
Nakazato Kaizan, Miecz zagłady, Bydgoszcz 2013.
Nitobe Inazo, Bushido dusza Japonii, Bydgoszcz 2008.
Norman Francis James, Japoński wojownik, Bydgoszcz 2006.
Ozaki Yei T., Wojownicy dawnej Japonii i inne opowiadania, Toruń 2011.
Piotrkowicz Tomasz, Podręcznik szermierki samurajskiej Battodo, Warszawa 2009.
Polak Krzysztof, Leksykon broni japońskiej, Warszawa 2007.
Socha Henryk, Miecze japońskie Nihonto, Warszawa 2002.
Socha Henryk, Samurajskie rezydencje, Warszawa 2007.
Ströhl Hugo Gerard, Japońska heraldyka, Bydgoszcz 2005.
Śpiewakowski Aleksander, Samuraje, Warszawa 2007.
Takagi Takeshi, Rycerze i samuraje, Bydgoszcz 2004.
Tanaka Fumon, Sztuki walki samurajów. Teoria i praktyka, Bydgoszcz 2005.
Turnbull Stephen, Samuraje. Dzieje japońskich wojowników, Warszawa 2007.
Turnbull Stephen, Samurajowie i sacrum, Kraków 2012.
Westbrook Adele, Ratti Oscar, Sekrety samurajów, Bydgoszcz 2005.
Winkler Wiesław, Japońska broń drzewcowa, Bydgoszcz 2005.
Yagyū Minenrori, Sztuka wojny rodu Yagyu, Bydgoszcz 2005.
Yamamoto Kansuke, Tajemnice strategii, Bydgoszcz 2008.
Yumoto John M., Miecz samurajski - podręcznik, Bydgoszcz 
Zagiegło Czesław, Zbroja japońska, Bydgoszcz 2008.

KALIGRAFIA:

Krassowska-Mackiewicz Ewa, Kaligrafia japońska, Warszawa 2012.
Polastron Lucien X., Japońska sztuka kaligrafii, Warszawa 2013.
Suzuki Jūko, Kaligrafia japońska, Warszawa 2007.
Takezaki Kunii, Godin Bob, Kaligrafia japońska. Kreska po kresce, Warszawa 2010.

IKEBANA:

Barucki Tadeusz, Ikebana, Warszawa 1990.
Chabiera Mirosława, Jaśkiewicz Genowefa, Ikebana zimowa, Warszawa 1989.
Gasperowicz Wanda, Radwańska Halina, Ikebana, Warszawa 1987.
Gładka Anna, Melerska Halina, Kompozycje kwiatowe, Warszawa 1989.
Manako Rumiko Shiraishi, Carton Odile, Dias Lila, Ikebana. Japońska sztuka układania kwiatów, Warszawa 2013.
Miczyńska Izabella, Szarkowska-Hoffman Jadwiga, Dekoracje roślinne, Warszawa 1990.
Ravenel Colette, Ikebana. Sztuka układania kwiatów, Warszawa 2007.
Szendel Joanna, Artystyczne układanie roślin, Warszawa 1991.

DROGA HERBATY:

Eian Myōan, Zapiski o zdrowotnym działaniu picia herbaty, Poznań 2008.
Gorlich Aleksandra, Ichigo Ichie. Wchodząc na drogę herbaty, Kraków 2009.
Kita Brigitte, Chadō. Herbata i zen, Łódź 1995.
Okakura Kazukō, Księga herbaty, Kraków 2004.
Sen Shoshitsu, O duchu herbaty, Poznań 2007.
Szoska Antoni, Cha-do czyli ścieżki herbaty, Kraków 1989.
Tomczyk Robert, Zapiski o herbacie, Wydawnictwo Fu Kang 2009.
Trzeciak Przemysław, Powieki Bodhidharmy. Sztuka herbaty dawnych Chin i Japonii, Zalesie Górne 2009.

AFORYSTYKA, BAJKI, LEGENDY:

Adamczewska Helena, Baśnie i legendy Dalekiego Wschodu, Warszawa 2000.
Baśnie Dalekiego Wschodu, Warszawa 1991.
Bezpowrotna góra. Baśnie japońskie, Poznań 2012.
Brunel Henri, Budda i kwiat. Baśnie i opowieści zen z Japonii i innych krajów Dalekiego Wschodu, Warszawa 2003.
Juszkiewiczowa Maria, Czarodziejski imbryczek. Baśnie i legendy japońskie, Warszawa 1986.
Kwiatkowski Eugeniusz, Aforyzmy. Sentencje i przysłowia, Warszawa 1985.
Kwiatkowski Eugeniusz, Parasol noś i przy pogodzie, Warszawa 1959.
Royall Tyler, Baśnie japońskie, Warszawa 2012.
Yonekawa B. I., Aforyzmy japońskie, Warszawa 1983.

PRZEWODNIKI I ALBUMY:

Bornoff Nicholas, Japonia. Przewodnik National Geographic, Warszawa 2008.
Collcut Martin, Japonia. Wielkie kultury świata, Warszawa 1997. 
Golisz Anna, Moja Japonia, Kraków 2010.
Japonia. Przewodnik ilustrowany, Warszawa 2011.
Japonia. Przewodnik Wiedzy i Życia,  Warszawa 2009.
Miłosz Maciej, Patryasz Magdalena, Japonia. Cuda świata, Warszawa 2008.
Podróże marzeń. Japonia, Warszawa 2005.
Sonnenberg Katarzyna, Nowakowski Paweł F., Miejsca święte. Kioto, Warszawa 2011.
Sonnenberg Katarzyna, Tokio, Warszawa 2012.
Suehiro-Wiciński Jacek, Tokyobynight.pl, Warszawa 2009.
Szymczak Anna, Szymczak Marcin, Japonia, Warszawa 2007.
Reiber Beth, Spencer Janie, Japonia. Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała 2009.
Rowthorn Chris, Ashburne John, Atkinson David, Japonia, Bielsko-Biała 2004.

NAUKA JĘZYKA JAPOŃSKIEGO:

Fiszki. Język japoński. STARTER, +CD Gdańsk 2010.
Fujita Naoya, Mówimy po japońsku + CD, Warszawa 2008.
Gorońska Agnieszka, Wprowadzenie do japońskiego języka migowego, Toruń 2012.
Huszcza Romuald, Ikushima Maho, Majewski Jan, Gramatyka japońska z ćwiczeniami, t. I, Kraków 2003.
Huszcza Romuald, Ikushima Maho, Majewski Jan, Gramatyka japońska z ćwiczeniami, t. II, Kraków 2004.
Iwanow Bratisław, Słownik japońsko-polski. 1006 znaków, Warszawa 2007.
Japoński krok po kroku. Kurs do kompleksowej i skutecznej nauki języka japońskiego + 2CD, Warszawa 2011.
Japoński nie gryzie!, Warszawa 2011.
Język japoński. Kana flashcards, Tokio 2010.
Język japoński. Kanji flashcards 1. 300 Beginner-Level Kanji Cards, Tokio 2010.
Język japoński kieszonkowy w podróży. Rozmówki polsko-japońskie + CD, Poznań 2008.
Język japoński łatwo i przyjemnie+ 3CD, t. I, Poznań 2009.
Język japoński na co dzień + 2CD, Warszawa 2011.
Klejki. Język japoński. Efektywna nauka słówek, Gdańsk 2010.
Krassowska-Mackiewicz Ewa, Japoński dla początkujących, Warszawa 2004.
Krassowska-Mackiewicz Ewa, Podstawowe znaki japońskie, Warszawa 2006.
Melanowicz Mikołaj, Murat Ryszard, Język japoński, cz. I i II, Warszawa 1990.
Majtczak Tomasz, Japońskie klasy czasowników w perspektywie diachronicznej, Kraków 2008.
Nowak Bogusław, Nowy słownik znaków japońskich, Warszawa 2009.
Nowak Bogusław, Słownik znaków japońskich, Warszawa 2004.
Pawlikowska Beata, Blondynka na językach. Japoński, Warszawa 2013.
Praktyczny kurs gramatyki języka japońskiego. Wybór ćwiczeń, Poznań 2004.
Słownik japońsko-polski. Słownictwo podstawowe, Warszawa 2009.
Słownik minimum japońsko-polski i polsko-japoński, Warszawa 2009.
Starecka Katarzyna, Pismo japońskie, t.1, Warszawa 2008.
Starecka Katarzyna, Pismo japońskie, t.2, Warszawa 2010.
Starecka Katarzyna, Pismo japońskie, t.1, Warszawa 2012.
Szyszka Monika, Nihongo ha kantan desu yo!. Kompletny kurs języka japońskiego. Nihongo Noryōku Shiken N5, Wrocław 2010.
Szyszka Monika, Nihongo ha kantan desu yo!. Kompletny kurs języka japońskiego. Zeszyt ćwiczeń - Nihongo Noryōku Shiken N5, Wrocław 2009.
Szyszka Monika, Nihongo ha kantan desu yo!. Kompletny kurs języka japońskiego. Ćwiczenia na co dzień - Nihongo Noryōku Shiken N5, Wrocław 2011.
Szyszka Monika, Nihongo ha kantan desu yo!. Kompletny kurs języka japońskiego. Nihongo Noryōku Shiken N4, Wrocław 2010.
Szyszka Monika, Nihongo ha kantan desu yo!. Kompletny kurs języka japońskiego. Zeszyt ćwiczeń - Nihongo Noryōku Shiken N4, Wrocław 2011.
Tanimori Masahiro, Praktyczna gramatyka języka japońskiego, Warszawa 2008.
Watanabe Katsuyoshi, Wójcik Alina, Mini-rozmówki japońskie, Warszawa 2001.
Włostowska Monika, Rozmówki japońskie, Warszawa 2010.

JAPONIA W CZASOPISMACH LITERACKICH:

"Torii"
"Dialog"
"Didaskalia"
"Japonica"
"Literatura na świecie"