Hanafuda - japoński poker i... [recenzja]

Z okazji Nowego Roku mam zamiar rozdać prezenty! Do wygrania będą dwa piękne zestawy japońskich kart do gry - Hanafuda oraz standardowo - prezenty niespodzianki - dołączone do tych zestawów. Przeczytajcie uważnie post i wykonajcie zawarte w nim zadanie.


Hanafuda - japoński poker 

Dzisiaj na warsztat bierzemy Hanafudę　[jap. 花札], czyli talię japońskich kart do gry - czysto rozrywkowej lub czysto zarobkowej. Otrzymałam jeden egzemplarz od polskiego wytwórcy gier Trefl, aby opracować recenzję oraz udało mi się zorganizować jeszcze dwa egzemplarze dla moich Czytelników i Czytelniczek, żeby Nowy Rok rozpoczęli przyjemnie i być może bardziej rodzinnie? Bowiem do stołu z hanafudą może zasiąść od 2 do 3 graczy, a w niektórych wariantach i więcej.

Historia Hanafudy sięga około 500 lat wstecz. Karty kwiatów, choć przez wielu uważane za rdzennie japońskie, zostały zaadaptowane z tradycyjnych kart Zachodu. Przypłynęły one wraz z portugalskimi statkami na wyspę Kiusiu. Japończykom ten wynalazek bardzo szybko przypadł do gustu. Tokugawom natomiast nie podobało się, że te wstrętne, obce kartoniki urzekły wszystkie warstwy społeczne, również te najniższe. Jakby tego było mało, chłopi zamiast pracować 24h na dobę, zaczęli oddawać się próżnym karcianym rozrywkom. A szczytem bezczelności było zarabianie na tym pieniędzy... Cóż zatem mogli zrobić oficjele - szczerze zmartwieni gnuśniejącym na ich oczach społeczeństwem? Zakazać sięgania po tę plugawą grę, ot co! Wiadomo jednak, że natury człowieka się nie oszuka - zakazany owoc zawsze smakuje najlepiej. I tak powstały zdobione kwiatowymi motywami kartoniki, aby niczym nie przypominały europejskich kart. W ten sposób Japończycy zagrali na nosie Tokugawom i mogli uprawiać hazard do woli. Oczywiście, w niedługim czasie również i kwiatowe karty zostały zdelegalizowane.


Wpływ Hanafudy na język japoński

Trwałe ślady pozostawione przez Hanafudę w japońskiej kulturze widoczne są również na przykład w języku japońskim - kilka zwrotów weszło do codziennych dialogów mieszkańców Kwitnącej Wiśni i pozostało aż do dziś, a aby nie być gołosłowną, spieszę z dowodami.

Czy znacie czasownik shikato suru? Oznacza on 'ignorować' i zwykle używany jest w odniesieniu do drugiej osoby, a nie zjawisk w otaczającej nas rzeczywistości. Powstał on w oczywistych okolicznościach - zapewne podczas wesołej partyjki w dusznej knajpce przy wielu czarkach sake. Ma on związek z październikową kartą [karty są podzielone na 12 miesięcy, gdzie każdy z nich ma 4 warianty] przedstawiającej jelenia pośród liści momiji [japońskiego klonu]. Ów jelonek wygląda, jakby miał nas w głębokim poważaniu, bo z przekąsem i dumą odwraca od nas spojrzenie i ukazuje dostojny pyszczek z profilu. 

Ta karta odpowiada październikowi, czyli dziesiątemu miesiącowi w roku. Po japońsku shika oznacza 'jelenia', a tō - liczbę 10, po złożeniu tej kombinacji wychodzi nam shikatō

- skrócone w czasach późniejszych - do shikato [bez przedłużonej samogłoski]. Jak go używać? Mogę podać obrazowy przykład. Opis sytuacji: Pan Sól wściekły, że po raz setny w tym miesiącu zmywa gary po obiedzie, daje mi przy tym werbalną reprymendę i ostrzeżenie przed realnymi konsekwencjami mojego niecnego postępowania, podczas gdy ja [jak gdyby nigdy nic] uprawiam perfidny leżing na narożniku i zdaje się być głucha na te groźby. Ignoruję go. Wtedy Pan Sól może wobec mnie użyć następującego sformułowania, zaznaczając tonem głosu wielkie oburzenie swe: Shikato suru na! 'Przestań mnie ignorować!' [Uwaga: Opisana sytuacja jest fikcyjna. Radzimy zaniechać wszelkich prób odtwarzania przytoczonych postaw i zachowań].

Przykładów można wymienić jeszcze kilka, ale przypuszczam, że mogłoby to zionąć nudą. Przejdźmy zatem do najciekawszej, a do tego prawdziwej historii, której bohaterką była talia kart Hanafudy.


Historia pewnego Japończyka, który okazał się mistrzem marketingu

Cofnijmy się w czasie do Kioto z roku 1889, kiedy od trzech lat Hanafuda cieszyła się odzyskaną legalnością. Co prawda, pewien uraz w świadomości społecznej pozostał, więc nieafiszowanie się z zamiłowaniem do kwiatowych kart należało do dobrego tonu. Na partyjki w ciasnych spelunach spotykały się typy spod ciemnej gwiazdy, jak i przypadkowi obywatele szukający szczęścia, sypiąc nieco jenów na stół. W tym czasie społeczności graczy przyglądał się 30-letni Fujisarō Yamaguchi, który łebski był w interesach i niezwykle kreatywny w marketingu. Postanowił, że to on zajmie się produkowaniem kart do gry w Hanafudę, a zapotrzebowanie było naprawdę spore. Dlaczego? Zdecydowanie nie dlatego, że po otwarciu granic na świat Zachodu Japończycy rzucili się tłumnie na zakazaną od lat grę. O nie, jak wspomniałam wcześniej, Hanafuda wywoływała proste skojarzenie z japońskim półświatkiem. Prawdziwym powodem był fakt, że profesjonalni gracze używali jednej talii tylko jeden raz. To taki środek zapobiegawczy przed  szalbierstwami ze strony przeciwnika. Karty musiały być otwierane z nowego pudełka w obecności obu graczy, a po skończonej partii lądowały w śmieciach. Na dodatek hazardziści wymagali najwyższej jakości od producenta ich niezbędnego narzędzia pracy. Posiadłszy tę wiedzę, Yamaguchi podjął wyzwanie. Założył firmę Nintendo [znaną bardziej z legendarnego Mario Brosa i Game Boya, którego swego czasu każdy dzieciak chciał dostać pod choinką] i wyprodukował pierwszą talię kart kwiatów zwaną Daitōryō, co oznacza 'prezydent'. Wizerunkiem talii uczynił on Napoleona Bonapartego i zapewne wykorzystał jego rozpoznawalną aparycję do lepszej promocji. Przecież już wtedy miłością do Francji - symbolu europejskiej cywilizacji i jej wielkich dokonań - zapałała nie tylko artystyczna bohema japońska. Co więcej, Bonaparte to symbol siły, potęgi, władzy, zwycięstwa, męstwa i odwagi. Młody biznesmen był pewny, że trafił w sedno. Jak myślicie, udało mu się? Niestety nie. Sprzedaż szła marnie, nikogo jego karty nie obchodziły, a tym bardziej biały koleś na pudełku. Co gorsza, Napoleon Bonaparte nie pełnił funkcji prezydenta Francji...

Dobry biznesmen z niepowodzeń wyciąga konstruktywne wnioski i podejmuje określone działania. Uczynił tak i Yamaguchi - szybko obrócił pierwszą porażkę w wielki, niesłabnący sukces. Teraz należałoby zadać pytanie, jaką tym razem strategię przyjął? Otóż, skorzystał ze znanej techniki handlowej - sprzedaży bezpośredniej. Osobiście zapuszczał się w obskurne zakamarki mniej reprezentacyjnych dzielnic Kioto i stopniowo zdobywał zaufanie przyszłych klientów. Bardzo szybko okazało się, że produkt prezentowany przez tego podejrzanego jegomościa jest znacznie lepszy jakościowo od innych, poza tym ta złudna nadzieja, że siła i potęga kart z wizerunkiem zachodniego Daitōryō zwiększają szansę na wygraną, przemawiała do męskiej wyobraźni. A któż by marnował czas na analizy, czy Napoleon, albo jak go tam zwą, to prezydent, konsul czy zwykły facet w zabawnych ciuchach - ważne, że dodawał otuchy przed starciem z przeciwnikiem! Nic dziwnego, że prezydencka talia kart autorstwa Fujisarō Yamaguchiego - właściciela firmy Nintendo - zdobyła godną podziwu popularność. Do dziś "Prezydenta" kupują profesjonaliści, hobbyści i zwykłe gospodarstwa domowe. 



Mama Pana Sól kiedyś z niepowodzeniem uczyła nas grać. Z niepowodzeniem, bo nie mieliśmy ani listy kombinacji kart, ani kolejności miesięcy, ani też punktacji za poszczególne karty. Przecież nie sposób zapamiętać z ustnego kilkuminutowego wykładu obrazków na 48 kartach, ich znaczenia, nazwy miesiąca oraz punktów, a żeby było tego mało - kombinacji, w jakie wchodzą z innymi kartami! Także odpuściliśmy sobie. Ja jednak kupiłam sobie Hanafudę ze stujenowego sklepu na wszelki wypadek. Talia przeleżała dobre 3 albo 4 lata, bo Pan Sól nigdy nie chciał ze mną zagrać aż pewnego dnia... 


Hanafuda z Podłęża

...dostałam polską edycję Trefla, z którą musiałam się dobrze zapoznać!  

Nie przypadkowo w tytule użyłam porównania Hanafudy do japońskiego pokera. Oprócz nie budzącego niczyich wątpliwości faktu, że obie gry są grami hazardowymi, w japońskiej i zachodniej wersji celem jest zdobycie jak największej liczby punktów poprzez określone kombinacje kart, przy dużej losowości rozgrywki, mówiąc wprost - wiele zależy od naszego szczęścia lub jego braku. Chociaż muszę przyznać, że przy Hanafudzie trzeba trochę więcej kombinować.

Różnice są równie oczywiste - karty hanafudy to 48 figur bez numeracji. Wartość danej karty określa przedstawiana na niej grafika. Karty uporządkowane są według 12 miesięcy, z których każdy liczy po 4 odmiany [12 x 4 = 48]. Mamy zatem dwanaście różnych gatunków roślin japońskich odpowiadających miesiącowi jego kwitnięcia. Pośród sosen, śliw, wiśni, wisterii, irysów, peonii, lespedezy, susuki, chryzantem, momiji, wierzb i paulowni są ukryte zwierzęta [żuraw, wierzbówka chińska, motyle, dzik, gęsi, wspomniany ignorujący nas jeleń, żaba, jaskółka i feniks], a także zwoje z poezją lub bez, mostek oraz wielki kaligraf epoki Heian Ono no Michikaze [znany też jako Ono no Tōfū]. Jak słusznie informuje instrukcja, trzeba pamiętać, że:

"Aby w pełni czerpać przyjemność z gier rozgrywanych przy użyciu Hanafudy, najlepiej najpierw dobrze poznać karty - nauczenie się przyporządkowania roślin do miesięcy znacznie ułatwi rozgrywkę".

Święta prawda! Pierwsze partie gry były powolne, ciągle zerkaliśmy do instrukcji, aby zorientować się, czy zgarniamy odpowiednie karty do kombinacji.

Świetnie, że w instrukcji podane są zasady do trzech znanych gier przy użyciu talii Hanafudy, a nie tylko jednej. Opisano je w sposób przystępny i łatwy do zrozumienia, nie trzeba głowić się pół dnia, aby dotarł do nas sens. Jeśli mam się czegoś czepiać, to dla mnie trochę niejasne zostały sformułowane informacje odnośnie punktacji przy kombinacjach koi-koi, ale nie jest to niemożliwe do odcyfrowania. Trzeba po prostu się trochę bardziej skupić.

Cieszy mnie, że znalazło się słowo wstępne, gdzie w interesujący sposób podana jest historia kart i przełomowych wydarzeń mających na nie i grających wpływ. Do tego otrzymujemy układ miesięcy z opisanymi grafikami [można się nauczyć np. nazw kwiatów po japońsku]. Idealnym [przynajmniej dla nas] rozwiązaniem są dwie instrukcje - polska i angielska.

Zdecydowanym mankamentem są błędy w druku, co oznacza, że korekta składająca się z trzech osób trochę dała ciała. W wersji angielskiej wyskakują polskie wstawki jak: "10 points, 4 punkty...". To się da wybaczyć. Natomiast jeśli chodzi o nazwisko japońskiego malarza wymienionego wśród twórców edycji Trefla, o ile mówimy o tym samym Japończyku, który miał do czynienia z krakowskim ASP i pracował przy produkcji trzech polskich filmów - Vinci, Ile waży koń trojański i Solidarność, solidarność, to osoby odpowiadające za korektę instrukcji dopuściły się poważnego przeoczenia [zwłaszcza, że nie jest 500-stronicowa monografia, a cieniutka kolorowa "ulotka"]. Jeśli się nie mylę [a tak też może być], to malarz odpowiedzialny za kaligrafię japońską nazywa się nie Masakazu Miyanga, a Masakazu Miyanaga. 

Karty są starannie opracowane graficznie. Naprawdę przyjemnie się na nie patrzy i trzyma w ręku. Zresztą swoje robi też doświadczenie, bowiem Małgorzata Flis - autorka projektu - to artystka z 30-letnim stażem. Podoba mi się zarówno koncepcja, jak i samo wykonanie [od razu przywołujące na myśl tradycyjne japońskie malowanie tuszem].

Wydaje mi się, że rozsądną podjęto decyzję o wielkości kart treflowej Hanafudy. W rozmiarze i dotyku niczym nie odbiegają od standardowych europejskich kart - zmieszczą się w każdym eleganckim etui na karty. To pewnie ukłon w stronę naszych przyzwyczajeń. Wykorzystanie papieru i typowego formatu kart powoduje, że koszt jednej talii nie jest wysoki. Dla potencjalnego nabywcy, to kolejny argument na korzyść - przystępność cenowa. Zapłacimy za pudełko ok. 30 zł. Z drugiej jednak strony, papierowe karty łatwo ulegają zniszczeniu, gną się, rysują itp. itd. Ale nie musi to być przeszkodą stojącą na drodze do zakupu.

Chcąc porównać japońską Hanafudę z wydaniem Trefla, w oczy rzuca się rozmiar kart, który jest mniejszy [zwrócono na to uwagę w instrukcji]. Ponadto zdarza się, że materiałem do jej produkcji jest twardy plastik, a nie papier, z chropowatym rewersem, co zapobiega wyślizgiwaniu się kart z ręki. Jasne - japońska wersja jest mniej proekologiczna, ale z drugiej strony - taka talia może służyć i zwykle służy pokoleniom.

zalety

+ miła dla oka grafika
+ 2 wersje językowe instrukcji
+ koncepcja przybliżenia starej japońskiej gry Polakom
+ opis 3 gier w instrukcji
+ przystępne opracowanie zasad
+ produkt polski
+ przystępna cena
+ dobry pomysł na prezent dla japonofila


wady:

- błędy w instrukcji
- materiał, z którego wykonane są karty


Oznacza to, że poleciłabym Hanafudę Trefla innym i cieszę się, że posiadam ją na własność. Hanafuda to ciekawa propozycja, zwłaszcza jeśli na szali nie będą pieniądze [chociaż dreszczyk emocji jest przyjemny], a np. zmywanie po obiedzie, pranie, odkurzanie i inne domowe nudy, które stanowią podstawę do rodzinnych przepychanek. Mamy już zaplanowane partyjki na najbliższy tydzień.



Wielki Konkurs Noworoczny... walczymy o dwa zestawy Hanafudy Trefla


Tak. Walczymy o aż dwa zestawy Hanafudy - nowiuśkich, zafoliowanych, prosto z treflowskiej fabryki w Podłężu. Do tego tradycyjnie przewiduję japońskie niespodzianki, które przechowuję dla Was na tego typu okazje.

W związku z tym, że talie kart Hanafuda są często przywożone przez odwiedzających Japonię jako pamiątka lub prezent, chciałabym dowiedzieć się, co Wy przywieźlibyście w ramach prezentu z Polski Japończykom? Z czego Wy bylibyście dumni, co chcielibyście im pokazać, przybliżyć? No i oczywiście dodajcie bardzo krótkie wyjaśnienie, dlaczego dokonaliście takiego wyboru. Będzie to dla mnie inspiracją, gdy znowu wybierzemy się do Japonii.

UWAGA: podajemy w komentarzu tylko jedną propozycję tj. tylko jeden produkt, który mógłby być potencjalnym prezentem z Polski.

UWAGA: w komentarzu podpisujemy się imieniem i nazwiskiem lub nickiem. Anonimowe propozycje będę kasować.

UWAGA: możecie pisać o wszystkich produktach polskich z wyjątkiem:
- ceramiki bolesławieckiej [bo to można w miarę łatwo w Japonii kupić],
- polskiej żubrówki [bo równie łatwo ją kupić i dodatkowo jest tania, poza tym Japończycy raczej do pasjonatów wódki nie należą],
- wyrobów mięsnych [bo wwóz produktów mięsnych i mięsopochodnych do Japonii jest nielegalny].

UWAGA: odpowiedzi nie mogą się powtarzać! To znaczy, że jeżeli ktoś w komentarzu już wspomniał któryś znany lub mniej znany produkt, kolejna osoba chcąca podać taki sam przykład, musi wymyślić coś innego.

UWAGA: nie szukajcie odpowiedzi w Internecie, wpisując hasło "prezent dla Japończyka co wybrać", bo prawdopodobnie wyskoczy Wam w wynikach mój blog. Poszukajcie raczej wśród tradycyjnych lub nawiązujących do tradycji produktów lokalnych, który można zabrać do samolotu i nie będą utrudniać nam przebrnięcie przez wszystkie kontrole na lotnisku.

Spośród odpowiedzi wybiorę i nagrodzę te, które będą dla mnie najbardziej inspirujące.
KONKURS TRWA OD 2 stycznia do 15 stycznia 2016 roku. Do dzieła! Jestem ciekawa Waszych propozycji.

Regulamin Wielkiego Konkursu Noworocznego

1. Konkurs trwa od dnia 2 stycznia 2016 roku do dnia 15 stycznia 2016 roku.
2. Uczestnikiem konkursu może być każdy, bez względu na wiek i kraj zamieszkania.
3. Aby wziąć udział w konkursie należy odpowiedzieć pisemnie na pytanie znajdujące się na stronie: www.podrozejaponia.blogspot.com.
4. Podpisane imieniem, nazwiskiem lub nickiem (o ile jest) odpowiedzi należy opublikować w komentarzu pod postem. Odpowiedź może zawierać tylko jedną propozycję produktu.
5. Wyniki zostaną ogłoszone do niedzieli 17 stycznia stycznia 2016 r. na stronie www.podrozejaponia.blogspot.com oraz na profilu facebookowym www.facebook.com/podrozejaponia.
7. Nagrodą w konkursie są dwa zestawy gier "Hanafuda" wydawnictwa Trefl.
8. Dane do wysyłki nagrody (imię, nazwisko, adres korespondencyjny) należy przesłać do dnia 25 stycznia r. na adres: podrozejaponia@gmail.com.
9. Nieprzesłanie danych w terminie jest równoznaczne z rezygnacją. Następnie zostanie wybrany kolejny zwycięzca.
10. PodróżeJaponia zobowiązuje się do wysłania nagrody listem poleconym w terminie do 15 lutego 2016 r.
11. Wysłanie odpowiedzi w komentarzu jest równoznaczne z akceptacją regulaminu.