Tsuguharu Foujita - malarz, który zawojował Paryż

Dzisiaj chciałabym przedstawić Tsuguharu Foujitę 藤田 嗣治 - japońskiego artystę i miłośnika kotów, który podbił serca paryskiej bohemy artystycznej początków XX wieku. 




Tsuguharu Foujita urodził się w 1886 roku w Tokio. Koniec XIX wieku był dopiero początkiem stopniowego otwierania się Japonii i westernizowania kultury, jednak w wielu młodych umysłach rodziła się paląca potrzeba doświadczenia Europy na własnej skórze. Dla Foujity - jak i zapewne dla wielu jego epoki - Paryż stał się Ziemią Obiecaną, dla której był gotowy poświęcić wszystko. Rozwiódł się z żoną, spakował manatki i wyruszył w trwającą 45 dni podróż morską do światowej mekki artystów. 

W tym czasie w Europie egzotyczna japońska sztuka dopiero co została odkryta i od razu stała się inspiracją dla wielkich. Van Gogh, Toulouse-Lautrec, Klimt - kopiowali, zapożyczali japońskie wzory artystyczne, tworząc przy tym osobny kierunek w sztuce - japonizm. 
Dla młodego uzdolnionego Japończyka nie mogło być lepszego momentu na zaistnienie. Miał wszystko, czego artyście potrzeba - inność, awangardowość, interesujący wygląd, miał też kota... Jak każdy szanujący się artysta.

To jednak za mało. Trzeba się pojawić w odpowiednim miejscu i odpowiednim czasie, zapoznać się z odpowiednimi osobami i oczarować ich. Foujita miał dużo szczęścia, ponieważ po przyjeździe do Francji w 1913 roku nawiązał znajomość z najwybitniejszymi przedstawicielami swojej epoki - Modiglianim, Picassem, Soutinem, Matissem i innymi. 

Ubrany w "krótkie, robione na drutach, greckie tuniki i skórzane sandały"* udał się na spotkanie w domu Picassa. Nie mogło się to skończyć inaczej - odniósł wielki sukces. Jak to zwykle bywa, na sukces składa się wiele czynników, a "obcość" i "egzotyczność" były sprzymierzeńcem Foujity. Nawet wspaniały Man Ray zagościł w luksusowym apartamencie nowego japońskiego odkrycia na Montparnassie. 

Ówczesna kochanka Man Raya i muza Montparnassu - Kiki - stała się również muzą Foujity. Uwiecznił ją na wielu obrazach, ale jeden z nich zapewnił mu niemal nieśmiertelną sławę jeszcze za życia. Był to Akt leżącej kobiety z ornamentem liberty w tle z 1922 roku, malowany tuszem, węglem i ołówkiem na płótnie. Przedstawia on Kiki w pozie Olimpii Maneta. "Pisały o tym wszystkie poranne gazety. W południe pogratulował mi minister. Wieczorem obraz został sprzedany za 8 tysięcy franków" - mówił artysta. Był to majątek. 

Malował dużo i ciągle. Malował kobiety, ich portrety. Równie chętnie malował koty będące typowym japońskim motywem artystycznym. Czasami popełnił też pejzaż. Jego obrazy były chętnie kupowane i chętnie prezentowane w galeriach sztuki. Tchnęły świeżością.

Tsuguharu Foujita, Café

We Francji ożenił się powtórnie. Po rozpadzie drugiego małżeństwa, ożenił się po raz trzeci z Lucie Badoul, która stała się jego żywą inspiracją. Nazywał ją Oyuki お雪, czyli "Śnieżynka" i poświęcił jej kilka swoich prac. Jak na szanującego się frankofila przystało Foujita przyjął katolicyzm i francuskie obywatelstwo w roku 1955. Cztery lata później zmienił też nazwisko, dlatego w niektórych kręgach jest znany pod imieniem Léonard. Zmarł na raka w 1968 roku w Zurychu. 

Tsuguharu Foujita pozostawił po sobie wiele dzieł, które stanowią wyraz ówczesnej epoki i szalonych lat 20. XX wieku. Inspirował, oczarowywał i zachwycał. Przede wszystkim dlatego, że jego prace niosły za sobą nienachalną japońskość, możliwą do przetrawienia przez niewyrobionych jeszcze europejskich odbiorców. W jego malarstwie czy szkicach wyraźnie wpływ sztuki ukiyo-e i sumi-e. Dla Europy taka forma sztuki była zupełnym novum. Jego styl naśladowali najwybitniejsi i o tym należy pamiętać. Oglądając prace Foujity, ma się wrażenie, że trochę przypomina Toulousa-Lautreca. Ale to może Toulous-Lautrec przypomina Foujitę?

Tsuguharu Foujita, Akt leżącej kobiety z ornamentem liberty w tle, 1922

Tsuguharu Foujita, Oyuki- śnieżna bogini, 1924

Tsuguharu Foujita, Treserka i lew, dzieło niedatowane

Więcej jego dzieł do obejrzenia przez youtube:

*Źródło cytatów: Bougault Valerie, Paryż Montparnasse, Rozkwit sztuki nowoczesnej 1910-1940, Warszawa 2004, s.125-129.